Amasya, zengin tarihi ve kültürel geçmişiyle mutfağında da özel tatlar barındıran bir ildir. Özellikle tarım ve hayvancılığın etkili olduğu Amasya mutfağında sebzeler, et yemekleri ve hamur işleri ön plandadır. İşte Amasya’ya özgü yemeklerden bazıları ve tarifleri:
1. Amasya Çöreği
Amasya çöreği, genellikle bayramlarda ve özel günlerde yapılan, cevizli ve baharatlı bir hamur işidir.
Malzemeler:
- 1 kg un
- 1 paket kuru maya
- 1 su bardağı süt
- 1 su bardağı su
- 1 çay bardağı sıvı yağ
- 1 çay bardağı şeker
- 1 çay kaşığı tuz
- 1 su bardağı dövülmüş ceviz
- 1 çay kaşığı tarçın
- 1 çay kaşığı karanfil (isteğe bağlı)
Yapılışı:
- Unu geniş bir kaba alın ve ortasını havuz şeklinde açın. İçine maya, süt, su, sıvı yağ, şeker ve tuzu ekleyin.
- Yumuşak bir hamur elde edene kadar yoğurun ve mayalanması için 1 saat bekletin.
- Hamur mayalandıktan sonra içine ceviz, tarçın ve karanfili ekleyip karıştırın.
- Hamuru bezeler halinde ayırıp şekil verin.
- 180°C fırında altın rengi olana kadar pişirin.
2. Borlama
Borlama, Amasya’nın geleneksel et yemeklerinden biridir. Kuzu eti ve sebzelerle yapılan bu yemek, düğünlerde ve özel günlerde sıkça tercih edilir.
Malzemeler:
- 500 gram kuzu eti (iri parçalar halinde)
- 2 adet patlıcan
- 2 adet domates
- 2 adet yeşil biber
- 1 baş sarımsak
- 2 yemek kaşığı tereyağı
- Tuz, karabiber, pul biber
Yapılışı:
- Kuzu etini tereyağında hafifçe kavurun.
- Patlıcanları iri parçalar halinde doğrayıp etlere ekleyin.
- Doğranmış biber, domates ve bütün sarımsakları da ekleyip karıştırın.
- Tuz ve baharatları ekleyin. Kısık ateşte, kapağı kapalı şekilde et ve sebzeler iyice pişene kadar pişirin.
- Servis yaparken yanında pilav veya ekmek ile sunabilirsiniz.
3. Bakla Dolması
Amasya’ya özgü bakla dolması, özellikle iç bakla ile yapılan, yoğurt ve etle zenginleştirilmiş bir yemektir.
Malzemeler:
- 2 su bardağı iç bakla
- 1 su bardağı pirinç
- 1 adet kuru soğan
- 250 gram kıyma
- 1 yemek kaşığı domates salçası
- 1 tatlı kaşığı biber salçası
- 2 yemek kaşığı zeytinyağı
- 1 demet dereotu
- Tuz, karabiber, pul biber
Yapılışı:
- Baklaları haşlayın ve suyunu süzün.
- Soğanı ince doğrayıp zeytinyağında kavurun, kıymayı ekleyip pişirin.
- Salçayı, pirinci, haşlanmış baklayı ve baharatları ekleyip iç harcı hazırlayın.
- Hazırladığınız iç harcı asma yapraklarına veya dolmalık biberlere doldurup tencereye dizin.
- Dolmaların üzerine su ekleyip kısık ateşte pişirin.
- Yoğurtla birlikte servis edin.
4. Amasya Etli Bamya
Amasya usulü etli bamya yemeği, özellikle kış aylarında sofralarda yer alan geleneksel bir yemektir.
Malzemeler:
- 300 gram kuşbaşı dana eti
- 500 gram taze bamya
- 1 adet kuru soğan
- 2 adet domates
- 2 yemek kaşığı tereyağı
- 1 yemek kaşığı limon suyu
- Tuz, karabiber
Yapılışı:
- Bamyaların sap kısımlarını temizleyip limonlu su içinde bekletin.
- Tereyağında doğranmış soğanları kavurun. Üzerine kuşbaşı eti ekleyip kavurmaya devam edin.
- Domatesleri doğrayıp ekleyin ve suyunu salana kadar pişirin.
- Bamyaları limonlu sudan çıkarıp tencereye ekleyin.
- Tuz ve karabiber ekleyip kısık ateşte bamya ve etler yumuşayana kadar pişirin.
5. Amasya Keşkeği
Amasya mutfağında düğün ve bayramlarda sıkça yapılan keşkek, buğday ve etin bir araya geldiği geleneksel bir yemektir.
Malzemeler:
- 2 su bardağı aşurelik buğday
- 500 gram kemikli kuzu eti
- 1 baş sarımsak
- 1 çay bardağı tereyağı
- Tuz, karabiber
Yapılışı:
- Buğdayı bir gece önceden ıslatın.
- Etleri geniş bir tencereye alın, üzerine buğday ve su ekleyin.
- Kısık ateşte etler ve buğday iyice yumuşayana kadar pişirin.
- Pişen karışımı tahta kaşıkla iyice ezerek homojen bir kıvam elde edin.
- Üzerine eritilmiş tereyağını gezdirip sarımsakla tatlandırın.
6. Amasya Elması ile Elma Tatlısı
Amasya elması, Türkiye'nin en ünlü elma çeşitlerinden biridir. Bu tatlı, Amasya elması kullanılarak yapılan hafif ve lezzetli bir tatlıdır.
Malzemeler:
- 4 adet Amasya elması
- 1 su bardağı şeker
- 1 su bardağı su
- 1 çubuk tarçın
- 4-5 adet karanfil
- 1 su bardağı ceviz içi (dövülmüş)
- Kaymak veya dondurma (servis için)
Yapılışı:
- Elmaları soyup ortasını çıkarın.
- Su, şeker, tarçın ve karanfili bir tencerede kaynatın.
- Elmaları tencereye ekleyip yumuşayana kadar pişirin.
- Pişen elmaların içine ceviz doldurup soğumaya bırakın.
- Üzerine kaymak veya dondurma ekleyerek servis yapın.
7. Amasya Kuru Yufka Böreği
Amasya’da geleneksel olarak yapılan kuru yufka böreği, sade ve lezzetli bir hamur işidir. Kış aylarında kuru yufka kullanılarak hazırlanır.
Malzemeler:
- 6 adet kuru yufka
- 200 gram beyaz peynir
- 1 su bardağı süt
- 1 çay bardağı sıvı yağ
- 2 adet yumurta
- 1 su bardağı yoğurt
Yapılışı:
- Bir kapta süt, yoğurt, sıvı yağ ve yumurtayı karıştırın.
- Kuru yufkaları bu karışımla ıslatın.
- Bir yufkayı tepsiye serin, üzerine peynir serpiştirin. Bu işlemi yufkalar bitene kadar tekrar edin.
- Kalan yoğurtlu karışımı böreğin üzerine sürün.
- 180°C fırında üzeri kızarana kadar pişirin.
Amasya mutfağı, hem Karadeniz hem de Anadolu'nun lezzetlerini bir araya getirerek zengin bir yemek çeşitliliği sunar. Bu geleneksel yemekler, yörenin kültürel mirasını ve doğallığını sofralarınıza taşır.